Чилдухтарон

Дар куҷое ки набошӣ, кӯҳҳо ҳамеша туро иҳота мекунанд ва ин тааҷҷубовар нест, зеро онҳо 93% ҳудуди ҷумҳуриро ташкил медиҳанд.Масалан, дар 250-километриба самти ҷануб аз Душанбе, дар наздикии Мӯъминобод, маҷмааи кӯҳии Чилдухтарон (Чил духтар) ҷойгир аст.Ривоят ҳаст, ки ин минтақа аз даври қадим бо сарват ва ҳосилхезӣ машҳур буд. Чунин фаровонӣ ҳамеша таваҷҷӯҳи ҳамсоягони кӯчманчии ҷанговарро ба худ ҷалб мекард, ки онҳо борҳо кӯшиш мекарданд, ки ба водии атрофи кӯҳҳо бо мақсади ғулом кардани мардуми маҳаллӣ ворид шаванд, аммо онҳо такроран муқовиммат карданд.            Боре Чингизхони шӯҳратпараст чашмонашро ба як дудкаш мубаддал кард, ки вай барои фармоиши ин сарзамини кӯҳӣ аскаронро ба ин ҷо фиристод. Ҳама мардони водӣ ба дифоъ аз ватани худ омаданд, аммо қувва ва теъдоди афсарон баробар набуданд ваа ҳангоме ки ҷанговарони дар набардҳои шадид афтоданд, чил духтари ҷавон дар либоси мардона ҷой гирифтанд.            Онҳо дар тӯли се рӯз ва се шаб ҷанг карданд, душманони зиёдеро ба ҳалокат расонданд, аммо замоне фаро расид, ки Тумэнҳои Муғул як миқдор муҳофизони азияткашударо иҳота карданд. Сипас онҳо бо илтиҷо ба Худо муроҷиат карданд, ки онҳоро аз асирӣ ва афтодани шарафи онҳо дифоъ кунад. Дар ҳамон лаҳза, чил духтар ба чил кӯҳҳои сурх мубаддал гашт, зеро ҳамаашон хуни мухолифонро аз сар то по пӯшонида буданд. Муғулҳо тарсиданд ва гурехтанд.